Littérature&PoésieS tchawith

Taqsiṭṭ n Muḥend n At Weɛli i meṭlent issi-s deg wemdun

Aḍris aya s-taqbaylit

Cet article (il s’agit d’une nouvelle) est en taqbaylit

Yusa-d Ḥmana s tazzla, ur d-yelḥiq f sidi-s. Mi yesseǧba ɣef rrif n wemdun, iẓra-d lǧetta n sidi-s teṭleq yeffeɣ-itt rruḥ. Dɣa din, ijreḥ wul-is meskin. Leɛmer-is akk yefna-t d akli n sidi-s. G ass mi d-yecfa netta ɣer tama-s am tili-nes, d-axeddam-is, d akli-nes. Tura, akken i t-yettwali d lmeyyet, ṭṭerṭqent wallen-is s imeṭṭawen. Ikker inna-yas :

– Ccafuɛa-k a Rebbi ! Ccafuɛa-k a Rebbi !  A Zizi, temmuteṭ ur k-d lḥiqeɣ a Zizi ! A k-irḥem Rebbi ! Dunnit taqjunt ! Yiwen am Muḥend n At Weɛli ur yuklal ad immet dayyi, mebla aẓekka, mebla lǧanaza… Ayen akk i texdemṭ g dunnit-ik, taggara ur k-d isaḥ ula d aẓekka ad rtaḥen zeg-s iɣsan-ik…

Iṭṭij isuma laɛli. D ssmayem. Lḥumman, azal yessentag ifeṭṭiwjen.

Dɣa din, tluḥeq-d Nna Σeǧǧa. Akken i teẓra gma-s iṭleq g lqaɛ n wemdun, yeffeɣ-itt leɛqel. Tejdeb, texbec-d leḥnak-is, tekker ad tcerreg taqendurt-is. Iɣaṭ-itt gma-s ur yesɛi yiwen. Seg wass mi hen-d-yeǧǧa baba-tsen d imecṭaḥ, nehni akken i teddun. Yal ass yettbedday ɣer tuyat n ulettma-s. Ittḥadar-itt am tiṭṭ-is. Γas akken yefka-tt tejwej, meɛna g leɛmert ma yeǧǧa-tt s wayen yellan. Yal leɛwacer, ijebbu f ulettma-s. Tura mi t-id teẓra yemmut weḥdes, tamexluqt kkawen ifadden-is. Teɣli f lqaɛa, temrareɣ akk g uɣebbar. Meskint tezza tasa-s f gma-s. Tekker tɣewwet s wayen tezmer, tenna-yas :

– Temmuteṭ a Muḥend a gma! Temmuteṭ, teǧǧiṭ-iyi-d g dunnit weḥdi ! Amek ad qqimeɣ mebla yess-k tura ! Ad nɣeɣ iman-iw ad thenniɣ… A Muḥu a gma… Temmuteṭ ur ẓriɣ dacu i k-yenɣan…!

Mi i d-teẓra issi-s n gma-s timeqranin, Faṭma d Merbuḥa, wwṭent-d, tekker teɣra-yasent :

– Arwaḥumt ay issi, arwaḥumt ad teẓremt baba-twent ! Dɛumt-as s lxir…

Nna Σeǧǧa, s nneyya-s meskint, ur teẓri kra. Axxam-is g At Wissin, agummaṭ akin i wasif. Ur teẓri ara d nuhenti i t-yenɣan. Ur teɛlim ara s wayen akk i s-xedment. Ur d-tewwi s lexber belli zerbent baba-tsent, ssufɣent-id mebla aɛessab, mebla taɛekkazt, mebla irkasen iteddu meskin ḥafi g tlemmast n ssmayem am umeslub. Ssemxellent baba-tsent mbeɛd mi s-ççččant idrimen-is. Ibṭa-yasent ttrika-s, mi s-d-nnant “nettḥibbi-k a baba”. Yumen-ihent ! Iṭmeɛ ad t-ḥaderent f timɣer-is. Kra wayen i yesɛa ifreq-it gar-asent. Ula d illi-s tamezyant, Melɛez, iḥrem-itt, ur s-yefki ara lḥeqq-is. Duru ur s-d isaḥ ara mi tgumma ad as-tini “tḥibbiɣ-k”. Ittɣil tekreh-it. Ur yeẓri ara d nettat i t-iḥemmlen dennig-sent merra. Ur yeẓri ara belli tgumma ad as-t id-tini, axaṭer iles-is amecṭuḥ ur yezmir ad d-yenṭeq s lemḥibba tameqrant i s-yeççččuren tulett-is. Yettu belli ayen yellan g ulawen isfan, ur zmiren ad t-id inin yilsawen iɣunefen zzux d usṭuqqet n wawal.

Mi ǧbant f rrif n wemdun, ulawen-nsent ççčuren s ddɣel d lbeɣṭ. Allen kkawent, imeṭṭi ur d-yengi ara. Ihi, tenṭeq-d tmeqrant deg-sent, tenna-d g awal-is :

– Hah! D ayen i k-d isaḥen ! Dayenni ? Tertaḥeṭ g dunnit d leɛtab-is ? Ya ɛajaba ya Rebbi, ur tetthennaṭ, ur tefkiṭ lehna i medden …

Tekker tleqqem-as-d awal Merbuḥa. Ladɣa tayyi ul-is berrik d lbaruḍ. Qessiḥet, rreḥma ur d-tesɛi-tt deg ul-is.

– Ayhuh !, tenna-yas, ur tufiṭ ara merra anida ad temmetṭ armi temmuteṭ dayyi ! Yeɛni tṭaq yess-k dunnit merra armi temmuteṭ g wemdun am uqjun…

Ḥmana meskin mazal-it itettru f Zizi-s. Iɣaṭ-it igzem ul-is. Ihi yekker, yeddem lbala ad irr akal f sidi-s. Lameɛna, urɛad ur yewwit ad d-iɛemmer akal, Merbuḥa tdemmer-it. Akken i t-id tdeqqec, ddḥuḥ g ɣallen-is fkan-d ssut. D lfeṭṭa taberkant taḥrurt.

– Dacu i tekkerṭ ad texdemṭ akken, ula d keççčč tanya ?

Ijaweb-itt wakli meskin, ifassen ttergigin, ccedd uɛessab f uqerruy-is yefsi, imeṭṭawen, ileddayen, ixenṭiṭen :

– Ad setreɣ Zizi a Lalla Merbuḥa, niɣ tebɣiṭ ad t-neǧǧ akka ?

Tekker teccelqef-as lbala deg ufus-is, tcemmer f iɣallen-is, banen-d ddḥuḥ almi d tiɣemrin-is. Lḥenni g idukal-is zeggaɣ almi berrik. Tiṭṭ-is d taberkant, terna-yas lekḥul. Taqemmuct-is d tazeggaɣt, terna-yas agusim. Udem-is yesfa am aman. Leḥnak-is d iwerḍiyyen am lxux, terna-yasen ticuraṭ. Tameṭṭuyt tesɛa ddreɛ f iman-is. Zzin d lqedd. D illi-s n baba-s. D tasut We3litt. tuɣali ɣer deffir ulac.

– Awi-d ɣer da, yalleh ! Menhu akka ar ad isetren Muḥend n At Weɛli mbiɣir issi-s ! Tegzem tkuffart ar d nkunti ur t-yemṭilen !

Tenṭeq-d Nna Σeǧǧa, tejmeɛ-d iman-is g uɣebbar g i temrareɣ mi tejdeb f gma-s, tenna-yas :

– Arjumt! Arjumt-as i Melɛez ay issi… Arjumt-as i wlettma-twent tamecṭuḥt ad tẓer baba-s qbel ur tedduri tiṭṭ-is…

Tekkes-as awal Faṭma, teccerɣet, tenna-yas :

– … Ala ! Yalleh ɛjel, fakk ssin a Buḥa ! Gulleɣ ur t-id teẓri ! Ddeqs-is ! Seg wass mi i d-tecfa nettat sdat-s. Siwa nettat i t-yerwan ! Amek akka, lḥeqq-is g ttrika-s tsellem-it, tura tettnadi ad tẓer udem-is ?! Yalleh, arr-as akal a Buḥa, yalleh ssin!

Melɛez meskint attan tettazzal ḥafi. Ardif g uṭar-is. tafunart teɣli-yas g lqaɛa, amzur-is iban-d d aberkan am qeṭran iɣelli-d f yiri-s, yettawaṭ-as-d ɣer wammas-is. Taqcict txaq f baba-s, acḥal aya ur t-ẓrint wallen-is. Tasa-s teqlileḥ fell-as.

– Baba… Baba… ! Ḥedd ur t-imeṭṭel qbel ma ad ẓreɣ udem-is ! Baba… Baba ! Arjumt-iyi ad ẓreɣ udem n Baba-inu ! Baba… Baba !

Merbuḥa tekkat trennu, ddḥuḥ-is slewliwen. Ikker uɣebbar g lqaɛa…

Lbala texdem ccɣel-is,

Akal immar f udem-is,

Lamana tewweṭ Bab-is,

Ittwamṭel wemɣar ur t-ẓrint wallen n yelli-s.

Mi yella d agellid n wegdud-is,

Ibṭa ttrika-s f yessi-s,

Tidak yuraren s zzher-is,

Mi s-gullent ar d-as-ilint f idis-is.

Tamecṭuḥt iḥrem-itt g azal-is,

Mi tesɣar aqerruy-is,

Tgumma ad as-taɣ awal-is,

Zzux tezwi-t ɣef yiri-s.

Muḥend Ameqran Mahdi

Taqsiṭṭ-ayi nessewḥa-tt-id f: tmezgunt n Shakespear “The King Lear”, d umazrar n Kamal Abdelrahim “Dahsha”.

Articles similaires

Bouton retour en haut de la page