S tchawith

Ɣef Murakuc ad yenḍar Tafṛansist ad yesselmed Tinglizt

Aṭṭas iseggusa zeggʷami ssentan Yimurakuciyen ssawalen ɣef tɣawsa en tutlayt Tafṛansist di Murakuc.

Mayemmi (max?) nessɣaṛa Tafṛansist aha urd Tinglizt?

Mayen tettegg Tefṛansist di tmiḍi tiss 21 di Murakuc? Mayemmi ɣa yeqqim Murakuc d-analkam (ameḍfar) adelsan aha adamsan aha asertan i Fṛansa?

Mayemmi timura en omaḍal akk ssɣaṛant i tarwa nsent tutlayt Tinglizt am d-tutlayt tanfurt tamezwarut aha yeqqim Murakuc d-asuf yeṭṭef (yomeẓ) di Tefṛansist amen yeṭṭef ca en uwessar deg weɣyul nnes deg wakud en tmijurin (tiṭomobilin) ed yisafagen?

Aṭṭas isuturen ed yisestinen ay qqaṛen midden. Maca wer telli trarayt zi Uwanak (Elmexzen). Oḍof en Murakuc di Tefṛansist yettagi ad yekkes.

Maca Awanak (Eřmexzen) wer yelli netta d-amentil asuf en tmukrist a. Ula d-idelsanen Ifṛansiswalen (Ifṛankofonen) en Murakuc ṭṭfen (omẓen) di Tefṛansist aha ttagin ad tettwakkes zeg uselmed. Tafṛansist tedwel am kra en tutlayt tamurant nsen aked Tmaziɣt, Eddarija ed Tserɣint (Taɛrabt). Tafṛansist tedwel i waṭṭas (i bahra) en yidelsanen en Murakuc d-tutlayt nsen tawassant i tiɣṛi ed tira ed wawal ula aked tarwa nsen aha di tudert nsen.

Awanak (Elmexzen) Amurakucan yesseqdac (yessexdam) tutlayt Tafṛansist am d-tutlayt tasirant (official language) di mdu tuddsiwin nnes ed yiɣlifen nnes ed usussen nnes es wawal ed tira.

Waxxa Tafṛansist wer telli di tmenḍawt ed yisaḍofen en Murakuc nettat d-tutlayt tisirant en Uwanak am Tserɣint aha fella i Tmaziɣt. Addad a amoḍin yuccel ad et nesbedd. Kigan igendiden (imelyunen) en yidrimen en Murakuc ttwanɣalen yal ass ed yal aseggʷas deg uselmed ed useqdec en tutlayt Tafṛansist deg yijen wakud ay deg tuser (teḥwaj) Tmaziɣt idrimen nni aha deg wakud ay usren (ḥwajen) yinalmaden Imurakucanen ad lemden Tinglizt di tallit a en tussniwin timizzarin ed tiknolojya tamattayt (es Tinglizt: high tech) ed wemsizwar agramuran imerɣi deg wannaren en tdamsa tatiknolojyant.

Minzi (acku) tarwa en Murakuc wer ssinen Tinglizt, aṭṭas en tussna ed tiknolojya ed tnezzut ed yidrimen wer dd-ttiwḍen ɣer Murakuc. Altu aselmed ussnan di Murakuc yelkek aṭṭas minzi inalmaden (ed yisalmaden!) wer ssinen Tinglizt.

Amaḍal amen yemda yettmuzul (ixeddem) es tutlayt Tinglizt di trezzut tussnant, aselmed amattay, tadamsa, tanezzut (tamestagt, ettijara) tagramurant, tasertit tagramurant ed yimerdulen ineẓmayen nniḍen. Yal amawaḍ (aɛerrim) ed unalmad di tmura ed tmizar yaḍnin yessen ad yessiwel, ad iɣeṛ aha ad yari es Tinglizt. Qqimen ɣas yimawaḍen (iɛerrimen, eccabab) en Murakuc ay wer yessinen Tinglizt, axmi wer kkin aɣerbaz!

D-igujilen, d-iẓinonen / iẓizonen ay dewlen Yimurakuciyen di tallit a jar yiɣerfan yaḍnin yessnen ad ssiwlen ɣef yixef nsen ed tmura nsen es Tinglizt. Cebbaṛen Yimurakuciyen di Tefṛansist ay wer yessiwil awedyan (ɣas Fṛansa ed Quebec)! Manaya yettejja Murakuc ad ijura ɣef tmura nniḍen ed yiɣerfan nniḍen deg waṭṭas en tɣawsiwin ed yimerdulen en tnezzut ed tussna (science).

Assa llan din kra en sin (2) niɣ kṛaḍ (3) melyaṛ en yiwdan yezmaren (yeẓḍaren) ad ssiwlen Tinglizt deg omaḍal a. Di Čina, Hindya, Rusya, Indunisya ed Bṛaẓil lemmden yinalmaden Tinglizt yal ass. Hi mayen lemmden yinalmaden en Murakuc?

“Bonjour Karim! Comment allez-vous? Ça va? Merci!”.

Mayen umi ɣa yaleɣ (yenfeɛ) uxecxuc a?!

Mayen ɣa yaweḍ (yelkem) unalmad niɣ omawaḍ (uɛerrim) Amurakucan es tutlayt a en Yifṛansisen?!

Amaḍal yessawal Tinglizt, nekʷni nettarra ɣef-s es Tefṛansist?!

D-wa d-abrid ɣer zdat?! D-wa d-abrid ɣer yimal?!

Malla (iɣ) yeqqim Murakuc wer yessɣaṛi Tinglizt i yinalmaden nnes ad yeqqim Murakuc ijura ugar ed wugar deg wannaren en tneflit, tadamsa ed uselmed ussnan.

Mayemmi Ṣomalya, Surya, Indunisya, Nijirya, Fṛansa, Holanda, Biljik, Aliman, Ṭorkya, Iṛan, Qaṭar, Taɛrabt Tasaɛudit, Čina, Yapan, Rusya, Ityupya ed Miṣra ssɣaṛan Tinglizt i tarwa nsen ed yinalmaden nsen aha neccin uhu? Ar meřmi (ar managu) ɣa yeqqim Murakuc sadu Fṛansa ed Tefṛansist? Yuccel ad tettwakkes Tefṛansist zeg unagraw aselmadan en Murakuc minzi aselmed en Tefṛansist yella am wenɣal en waman deg yijdi.

Nḍar Tafṛansist! Selmed Tinglizt i tarwa en tmurt!

 

Mubarik Belqasem
tussna@gmail.com

– Aḍris aya es Tmaziɣt en Yirifiyen.

Articles similaires

Bouton retour en haut de la page